ชะพลู

ชะพลู ชื่ออื่น ๆ เช่น ช้าพลู พลู (จันทบุรี) พลูลิงนก (เชียงใหม่) ผักพลูนก ผักปูนก พลูลิง (พายัพ) นมวา (ภาคใต้) ผักนางเลิก ผักอีเลิด (อีสาน)

เป็นพืชผักที่คนไทยรู้จักและเห็นคุณค่ามานาน เพราะเป็นทั้งผักรับประทาน และเป็นพืชสมุนไพร ชอบปลูกไว้ใกล้บ้านหรือในสวน

ใบอ่อน รับประทานเป็นผักสด เช่น เมี่ยงคำหรือกับลาบ เป็นผักประกอบ ข้าวยำ แกงคั่วหอยขม แกงอ่อม แกงหน่อไม้

ทางสมุนไพร ใบมีรสเผ็ด ทำให้เจริญอาหาร ทำให้เสมหะงวดแห้ง ต้นรสเผ็ด เล็กน้อย แก้เสมหะในทรวงอก ขับเสมหะ แก้ท้องอืด รักษาโรคเบาหวาน รากขับ เสมหะให้ตกทางอุจจาระ แก้ธาตุพิการ บำรุงธาตุ แก้ท้องอืดเฟ้อ ขับลม แก้บิด ผล รสเผ็ดเล็กน้อย ขับเสมหะในลำคอ เป็นส่วนผสมของยารักษาโรคหืด

ข้อควรระวัง ชะพลูมีสารออกซาเลท ไม่ควรรับประทานเป็นประจำ

ลักษณะทั่วไปเป็นไม้ล้มลุกหลายฤดู ลำต้นตั้งตรงหรือเลื้อยทอดไปตามพื้นดิน สูง 40-50 เซนติเมตร ใบใกล้ยอดต้นใบสั้น หน้าใบเป็นมัน มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ดอกช่อแบบสไปค์ (sepike) ออกที่ซอกใบหรือปลายกิ่ง ช่อดอกสีขาวแล้วเปลี่ยนเป็นสีเขียวเมื่อแก่

ผล เป็นผลแบบเบอรี่ (berry) ขยายพันธ์โดยการแตกหน่อ ปักชำ ชอบ ที่ชื้น และมีร่มเงาหรือแดดร่ำไร

(สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล 2542:45)

14 ส.ค 2543